پروتکل‌های رایج انتقال فایل بر بستر شبکه

به اشتراک گذاری فایل‌ها بخشی از فعالیت‌های روزانه ما است. این فعالیت معمولاً به عنوان اشتراک گذاری P2P یا Peer-to-Peer (همتا به همتا) نیز شناخته می‌شود. اشتراک گذاری فایل می‌تواند شامل اشتراک گذاری فایل بین دو گره در یک شبکه یا بین یک کلاینت و یک سرور یا بین دو گره از شبکه‌های متفاوت باشد. هر محیط چند کاربره به مکانیزم اشتراک فایل نیاز دارد.

چندین برنامه کاربردی وجود دارند که به اشتراک گذاری فایل‌ها کمک می‌کنند. برخی از این موارد عبارت‌اند از:

• uTorrent
• BitTorrent
• SoulSeek
• eMuke
• Shareaza

فراتر از این موارد، تعداد بسیار زیادی نرم افزار دیگر نیز در بازار موجود هستند. با این حال، هر کدام از این برنامه‌ها روی یک نوع پروتکل اشتراک فایل خاص کار می‌کند. برای اینکه بفهمید کدام برنامه مخصوص اشتراک گذاری فایل را باید انتخاب کنید، بررسی ویژگی‌های پروتکل مورد نظر به همراه مزایا و معایب آن درک خوبی از شرایط را ارائه می‌دهد.

از طریق این مقاله، ما محبوب‌ترین پروتکل‌های اشتراک گذاری فایل را بررسی می‌کنیم و همچنین در نهایت اینکه چه زمانی باید از هر یک از آن‌ها استفاده کنیم را نتیجه گیری می‌کنیم.

1. FTP: عبارت FTP مخفف File Transfer Protocol (پروتکل انتقال فایل) است. این مورد یک روش رایج برای انتقال فایل‌ها بین دستگاه‌ها و کاربران در یک شبکه است. شما می‌توانید با استفاده از FTP به فایل‌ها دسترسی پیدا کرده و آن‌ها را دانلود و آپلود کنید. پروتکل FTP بیشتر برای انتقال فایل‌ها بین کامپیوتر میزبان و سرور یا وب سایت استفاده می‌شود. برای دسترسی به FTP در خارج از شبکه می‌توان از تغییرات پیکربندی اولیه با فعال کردن ارسال پورت استفاده کرد. برخی از برنامه‌های محبوب مبتنی بر FTP عبارت‌اند از: Transmit، Cyberduck، FileZilla، WinSCP، Coda.

2. SFTP (مبتنی بر SSH): همان‌طور که از نام آن پیداست، این پروتکل یکی از انواع FTP است و یک راه امن‌تر برای استفاده از FTP به شمار می‌آید. عبارت SFTP مخفف Secure File Transfer Protocol (پروتکل انتقال ایمن فایل) است. این پروتکل انتقال فایل مبتنی بر SSH که مخفف عبارت Secure Shell (پوسته ایمن) است و توانایی ایجاد اتصالات امن برای انتقال فایل را دارد و می‌تواند برای سیستم‌های محلی و همچنین از راه دور استفاده شود. در بیشتر موارد، SFTP به دلیل امنیت بیشتری که ارائه می‌دهد، گزینه‌ی مطلوب‌تری است. اکثر برنامه‌هایی که از FTP پشتیبانی می‌کنند از SFTP نیز پشتیبانی می‌کنند.

3. SCP: پروتکل SCP معمولاً به عنوان پروتکل کپی امن شناخته می‌شود و به وسیله پروتکل SSH کار می‌کند و می‌تواند برای انتقال فایل‌ها بین میزبان محلی و راه دور یا بین دو میزبان راه دور استفاده شود. پروتکل SCP بر اساس پروتکل BSD RCP پایه گذاری شده است. از آنجایی که این پروتکل به وسیله SSH کار می‌کند، SCP از مکانیسم مشابهی برای احراز هویت استفاده می‌کند. SCP روی پورت TCP 22 اجرا می‌شود و با استفاده از آن می‌توان یک یا چند فایل را آپلود یا دانلود کرد. هیچ RFCی وجود ندارد که مشخصات این پروتکل را ارائه دهد.

4. Webdav: عبارت Webdav مخفف Web Distributed Authoring and Versioning (تألیف و نسخه سازی وب توزیع شده) است. این پروتکل افزونه‌ای از HTTP می‌باشد و به چندین کاربر راه دور اجازه می‌دهد تا مطالب را از طریق اینترنت به اشتراک بگذارند و به طور مشترک ویرایش کنند. پروتکل Webdav برخی از ویژگی‌های منحصر به فرد مانند قابلیت قفل کردن فایل‌ها را فراهم می‌کند و در نتیجه از نوشتن بیش از حد محتوا جلوگیری می‌کند. پروتکل Webdav از ویژگی‌های XML پشتیبانی می‌کند.

5. SMB: عبارت SMB مخفف Server Message block (بلوک پیام سرور) است. این پروتکل یک پروتکل لایه‌ای شبکه لایه‌ای کاربردی است. SMB پروتکلی است که عمدتاً برای دسترسی مشترک به چاپگرها، فایل‌ها و پورت‌ها استفاده می‌شود. علاوه بر این، این پروتکل همچنین یک مکانیسم تأیید شده ارتباطی مابین فرایند را فراهم می‌کند. در گذشته، پروتکل SMB بیشتر در ویندوز استفاده می‌شد و قبل از پیدایش Active Directory به شبکه Microsoft Windows معروف بود.

SAMBA یک نسخه پیاده سازی شده SMB است. CIFS نیز یک نسخه پیاده سازی شده خاص از SMB می‌باشد که نام آن مخفف عبارت Common Internet File System (سیستم فایل اینترنتی رایج) است.

6. NFS: عبارت NFS مخفف Network File System (سیستم فایل شبکه‌ای) است و یک پروتکل استاندارد می‌باشد که روی یک سیستم فایل توزیع شده استفاده می‌شود. این پروتکل معمولاً در ساختار سرویس گیرنده و سرور استفاده می‌شود و به کاربران اجازه می‌دهد فایل‌ها را در یک سیستم راه دور مشاهده، ذخیره و به روز کنند. برای استفاده از پروتکل NFS چند پیش نیاز وجود دارد و ممکن است نیاز باشد که کاربر بتواند به راحتی از سیستم‌های مبتنی بر Linux استفاده کند.

NFS یک پروتکل محبوب دسترسی به سیستم فایل است که با Linux، FreeBSD، macOS شرکت Apple، Solaris، AIX کار می‌کند. جدا از این موارد، سایر پروتکل‌های دسترسی به سیستم فایل شامل SMB (بلوک پیام سرور که CIFS نیز نامیده می‌شود)، AFP (پروتکل بایگانی Apple)، NCP (پروتکل هسته شبکه) می‌باشد. این پروتکل یک سیستم فایل توزیع شده استاندارد برای ذخیره سازی متصل به شبکه NAS است. با توجه به اینکه که SAMBA با ویندوز سازگاری بالایی دارد، NFS یک انتخاب عالی برای کاربران Linux یا Unix است.

7. HTTPS: HTTPS یک پروتکل محبوب است و می‌تواند برای اشتراک گذاری فایل استفاده شود. HTTPS یک نسخه امن از پروتکل HTTP است. این پروتکل برای دانلود اطلاعات مناسب است اما محدودیت‌های خاص خود را برای آپلود دارد. از آنجایی که HTTPS یک پروتکل بدون حالت است، هر انتقال به یک اتصال جدید نیاز دارد. این پروتکل به طور کلی برای انتقال چندین فایل یا فایل‌های بزرگ گزینه مناسبی نیست. با این حال، HTTPS را می‌توان از طریق مرورگر برای دانلود ایمن استفاده کرد. برای استفاده از پروتکل‌های دیگر مانند SFTP، باید یک کلاینت SFTP نصب کنید.

​​8. BitTorrent: BitTorrent یا BT یک پروتکل ارتباطی برای سیستم‌های P2P توزیع شده است. این پروتکل معمولاً برای انتقال داده‌ها و فایل‌های رسانه‌ای از طریق اینترنت استفاده می‌شود. کلاینت‌های BitTorrent پروتکل BitTorrent را پیاده سازی می‌کنند. برخی از کلاینت‌ها معروف این پروتکل عبارت‌اند از qBittorrent، Vuze، uTorrent، Xunlei، Deluge، BitComet و Tixati.

9. Napster: پروتکل Napster برای اشتراک گذاری فایل‌های صوتی دیجیتال با فرمت MP3 و با P2P معرفی شد. Napster یک پروتکل مشتری سرور است که روی TCP نقطه به نقطه کار می‌کند. یکی از ساختارهای معمولی آن شامل سروری است که حاوی فهرستی از تمام فایل‌ها است. کلاینت ابتدا خود را در سرور احراز هویت می‌کند و فایل‌ها را به سرور اضافه می‌کند. این پروتکل به نوبه خود، می‌تواند توسط سایر مشتریان بر اساس در دسترس بودن درخواست شود. مدل‌های مشابه P2P توسط Freenet، Kazaa، BearShare، Gnutella، LimeWire، Madster و بسیاری دیگر استفاده می‌شود.

10. FastTrack: FastTrack یکی دیگر از پروتکل‌های اشتراک گذاری فایل محبوب است. این پروتکل نیز به اشتراک گذاری فایل‌های موسیقی اختصاص داده شده است. FastTrack یک پروتکل قوی است که می‌تواند تا 2.4 میلیون کاربر را به صورت هم‌زمان مدیریت کند. تعداد کمی از کلاینت‌هایی که از این پروتکل استفاده می‌کنند عبارت‌اند از: iMesh، Grokster، Kazaa و Morpheus.

11. AS2: عبارت AS2 مخفف Applicability Statement 2 (بیانیه کاربرد 2) است. AS2 پروتکلی است که انتقال از طریق اینترنت را به شیوه‌ای مطمئن و ایمن امکان پذیر می‌کند. این پروتکل بر اساس Http و S/MIME است. AS2 از هر طرفین انتقال فایل می‌خواهد از گواهی X.509 و نام‌های خاص شریک تجاری استفاده کنند. این پروتکل برای انتقال فایل‌های رمزنگاری امن استفاده می‌شود.

12. MFT: عبارت MFT مخفف Managed File Transfer (انتقال فایل مدیریت شده) است. MFT امکان انتقال امن داده‌ها را از طریق شبکه فراهم می‌کند. این پروتکل یک جایگزین برای پروتکل‌های محبوب دیگر مانند FTP، Http و غیره است. MFT بیشتر از یک پروتکل خاص، به عنوان یک برنامه نرم افزاری ساخته شده بر روی FTP در نظر گرفته می‌شود و می‌تواند پروتکل‌های محبوب دیگر مانند FTP / FTPS، HTTP / HTTPS، SFTP، SCP، AS2 را پشتیبانی کند.

13. uTP: این پروتکل معمولاً به عنوان Micro transport protocol (پروتکل انتقال میکرو) یا uTP شناخته می‌شود. uTP یک پروتکل باز مبتنی بر UDP است. uTP یک نوع BitTorrent است و برای انتقال فایل‌های همتا به همتا (P2P) استفاده می‌شود. BitTorrent از طریق TCP کار می‌کند. هدف uTP کاهش مشکلات تاخیر و کنترل ازدحام همراه با ارائه تحویل بسته قابل اعتماد است. این پروتکل یک نسخه بهبود یافته نسبت به BitTorrent در نظر گرفته می‌شود.

14. giFT: giFT یک نرم افزار دایمون است که برای انتقال فایل‌های اینترنتی استفاده می‌شود. giFT یک پروتکل نیست اما به چندین پروتکل اشتراک گذاری فایل اجازه می‌دهد تا در کنار هم فعالیت کنند. این نرم افزار یک رابط کاربری گرافیکی ساده است که پلاگین‌هایی را با اجرای پروتکل‌های مختلف بارگیری می‌کند. giFT یک پلت فرم یکپارچه برای دسترسی به چندین پروتکل اشتراک گذاری فایل است و از سیستم عامل‌های Windows، macOS و Unix پشتیبانی می‌کند.